İnce Agregasız Beton
İnce agregasız beton (İAB) normal beton karışımından ince agregayı, yani kumu çıkararak elde edilir. Tek boyutlu iri agregalar ise dayanım katması amacıyla ince bir çimento hamuru tabakası ile birleştirilir.
İAB’nin sağladığı avantajların arasında ucuz malzeme, daha yüksek ısı yalıtım değerleri, daha az büzülme ve daha düşük birim ağırlığı ve yoğunluğu bulunmaktadır. Genellikle yük taşıma, bir ve çok katlı konutların yerinde dökülmüş dış duvarları, küçük perde duvarlar veya zeminde dökülmüş beton fayansların alt temel malzemelerinin nem dayanıklılığını sağlamak için kullanılmaktadır.
Beton Enstitüsünün (BE) Müdürü Here Bryan Perrie, bu tip betonlar hakkında bilgi veriyor:
İAB iri agrega ve çimento hamurundan oluşur. Sertleştikleri zaman, agrega partikülleri ince çimento hamuru tabakasıyla örtülür ve birbirleriyle noktadan noktaya temas içindedir. Her temas noktasında, hamur küçük şeritler oluşturur. Bu şeritler partikülleri bir arada tutup betona dayanım sağlar.
Bu yüzden İAB birbirine bağlı büyük boşluklara ve normal yoğun betondan daha düşük yoğunluğa sahiptir. İAB’nin yapısı kanalizasyon ve bodrum zeminlerinin altında drenaj tabakası olarak kullanılması için mükemmeldir. Yalıtım tabakası ve nem dirençli malzeme olarak da kullanılabilir ancak İAB, agresif kimyasal özellikli suların olduğu yerlerde drenaj için kesinlikle uygun değildir.
Malzemeler:
- Çimento: SANS 50197’e uygun normal çimentolar İAB için kullanılabilir. Harç çimentoları uygunsuzdur.
- Su: Normal betonların yapımında kullanılan su uygundur.
- Agregalar: Temiz, tek boyutlu agrega kullanılmalıdır. Pul pul olan agregalardan kaçınılmalıdır. En yaygın kullanılan agrega 19mm kırma taştır. Daha kuçük taşlar kullanılabilir. Hatta daha küçük taşlarla yapılan karışımları işleyip yerleştirmek daha kolaydır ama bunun için çok daha fazla çimento gerekir.
Çoğu uygulama için her çimento torbası (50 kg) başına 200 ila 300 litre agrega karıştırın. Karışımdaki su miktarı kritik: Hamur çok kuru olursa agregayı düzgün kaplayamaz, çok ıslak olursa agrega partiküllerini ayrıştırır ve dökümün altındaki boşlukları tıkar. Su miktarı çimento torbası başına 18 ila 22 litre arası olmalıdır.
Sıkıştırılmış İAB’nin gevşek hâlde ölçülmüş metre küpü aşağı yukarı 1,05 m3 agrega gerektirir. Karışım oranına göre çimento içeriği 260 ila 180 kg arası olmalıdır.
El ile karıştırmak zor ve zahmetli olacağı için İAB makineyle karıştırılmalıdır. Elle karıştırmak dışında bir seçenek yoksa, çimento-su hamurunu agregayla karıştırılmadan önce ayrı bir kapta karıştırmak en iyisi olacaktır. Hamuru karıştırırken, çimentoyu suya ekleyerek karıştırın. Suyu çimentoya eklemeyin.
İAB açık yapısı yüzünden hızla kuruduğu için karıştırıldıktan sonra en kısa zamanda yerleştirilip sıkıştırılmalıdır. Sıkıştırma betonu şişleyerek elde edilir. Fazla sıkıştırmaya gerek olmadığından titreşim kullanılmamalıdır. İAB açık yapısından dolayı nemli tutulmalı ve daha önce astarlanmazsa, sıvanmazsa ya da kaplanmazsa en az yedi gün boyunca ıslak şekilde kürlenmelidir.
İAB’nin yüzeyi sıvanmak için sert bir yüzeye sahiptir. Normal sıva karışımları kullanılır ve İAB’nin yüzeyi sıvayı uygularken kuru olmalıdır. Sıvanmış İAB duvarları harika özelliklere sahip olmakla beraber, duvarlara aparat bağlamak için ne geleneksel priz ne de beton çivisi kullanılabilir. İAB zemin altı drenajı, çatı yalıtımı ve fayanslar için kullanıldıktan 72 saat sonra sıvayı ıslak şekilde kür edecek şekilde sıvanmalıdır. Çimento torbası başına 100 ila 130 litre beton kumu içeren karışımlar suyla birlikte plastik kıvam çıkaracak şekilde kullanılmalıdır.
İAB’nin neredeyse hiç eğilme veya çekme dayanımı yoktur. Basınç dayanımı ise genellikle 28. günde önceki kapsam göz önünde bulundurulduğunda 5 ve 10 MPa arasındadır. Her çimento torbası başına 50 kg ince kum eklenirse daha yüksek dayanımlar elde edilebilir. Bu, dayanımı arttırır ama aynı zamanda boşlukları azaltıp paralel şekilde yoğunluğu da arttırır.
