Thomas Edison’un Farklı Bir İcadı: Beton Evler
Thomas Edison, ampulün icadıyla tanınır; ancak konut yapımıyla da ilgilenmiştir.1917’de, tamamen betondan yapılmış, uygun fiyatlı ve dayanıklı evler üretmek için yenilikçi bir inşaat sistemi icat ederek patentini aldı. Edison’un beton inşaat için tek döküm sistemini icat etmesi, umduğu gibi gayrimenkulde devrim yaratmadı, ancak akıllı bir mucit olarak mirasını sağlamlaştırdı. Bu mimari tasarım ve inşaat teknolojisi tarzı, çoğunlukla 20. yüzyılın başlarındaki Avrupa avangardıyla ilişkilendirilir. Ancak, Edison’un birçok evi, fabrikasının bulunduğu New Jersey, West Orange yakınlarındaki kasabalarda hala ayaktadır. Şimdi, Ulusal Tarihi Park’a dönüştürüldü. Park arazisinde Edison’un beton evinin bir örneği bile var.
New Jersey Teknoloji Enstitüsü’nde yardımcı doçent olan Matt Burgermaster, “Edison’un benzersiz sistemi, tek bir inşaat eylemiyle, hiçbir parça olmadan tek, tekrarlanabilir bir yapı inşa etme amacıyla patentlendi” dedi.
Edison, 1899’da Portland Çimento Şirketi’ni kurdu. Şirket, çimento endüstrisinde sürekli olarak bir dizi iyileştirme ortaya koydu. Yine de ayakta kalmak için mücadele etti. 1922’de Yankee Stadyumu’nun inşası için beton tedarik etti, ancak birkaç yıl sonra iflas etti. Bu dönemde, yerinde dökülen betondan evler inşa etmek için bir plan hazırladı. Mucit, işçi sınıfı için uygun maliyetli evler yaratmaya motive oldu.
Seri üretimdeki ilk deneyi, 20. yüzyılın başlarında yalnızca bir malzemeyle bir bina inşa etme girişimlerinden biriydi. Patentinin tanıtımında şöyle yazıyordu: “İcadımın amacı, tek bir kalıplama işlemiyle bir çimento karışımından bir bina inşa etmek, yanlar, çatılar, bölmeler, küvetler, zeminler vb. dâhil olmak üzere tüm parçaları bir çimento karışımının ayrılmaz bir kütlesinden oluşacak şekilde inşa etmektir.”
Beton evler, hava koşullarına ve yangına dayanıklı, böcek geçirmez ve ortalama bir işçi sınıfı ailesi için ev başına 1.200 dolardan bütçe dostu olacaktı. Edison, fikrini konut sıkıntısı çeken şehirler için potansiyel bir çözüm olarak gördü. Başarılı olursa, insanların gecekondu mahallelerinden beton evlerin bulunduğu yeni, ucuz yerleşim alanlarına taşınmasına olanak tanıyacaktı. Bu konuda yardımcı olmak için patentli bilgileri yetenekli inşaatçılara bağışlamaya karar verdi.
Edison daha önce 1910 yılında yeniden kullanılabilir kalıp sistemleriyle deneyler yapmıştı. New Jersey’deki malikânesinde küçük bir kulübe ve bir garaj inşa etti. Ancak, bunu daha büyük ölçekte tamamlamak çok daha karmaşık olacaktı. Her beton ev için yaklaşık 2.300 parçadan oluşan bir kalıp gerekiyordu. Bir inşaatçının ayrıca bir ev imal etmeden önce en az 175.000 dolarlık ekipman satın alması gerekiyordu. Edison evleri zevkli ve sofistike olarak tanımlamaya çalışsa da, insanlar bunları gecekondu sakinleri için ucuz konaklama yerleri olarak görüyordu.
Halkın ilgisizliğine rağmen, şirket sonunda New Jersey ve Gary, Indiana’daki Polk Caddesi çevresinde birkaç beton ev inşa etti. Bazıları yıkıldı, ancak diğerleri bir asırdan fazla bir süre geçmesine rağmen hala ayakta durmaya devam ediyor.
Kaynak: www.chipchick.com/2024/12/thomas-edison-cemented-his-legacy-as-a-clever-inventor-with-his-concrete-house-invention
