Çimentoyu Daha İklim Dostu Hâle Getiren Bir Girişim

Hemen hemen tüm inşaatlarda çimento kullanılır ve çimento, karbon salan bir süreç kullanılarak üretilir. Terra CO₂, süreci daha temiz hâle getirmek için önemli bir bileşenin yerini alıyor.

Her yıl üretilen milyarlarca ton çimento muazzam bir karbon ayak izine sahiptir: Küresel emisyonların %8’ini oluşturur. Aynı zamanda havayolu endüstrisinden dört kat daha fazladır. Bunun nedeni, hem çimento üretmek için kullanılan enerji – öğütülmüş kayaları 1400  dereceye kadar yakmayı içeren bir işlem – hem de ana malzeme olan kireç taşı yakıldığında oluşan doğrudan CO₂ salınımıdır. (Kireç taşı genellikle kalsiyum karbonattan oluşur.)

Mikro canlılarla üretilen “biyoçimento”, çimento üretiminden kaynaklanan emisyonları dengelemeye yardımcı olmak amacıyla CO₂’i yakalayabilen beton ve aynı emisyonları oluşturmayan diğer kayalarla kireç taşının yerini alan çimento dâhil olmak üzere, artan sayıda alternatifler oluşturmak için yarışıyor. Terra CO₂ adlı girişim ikinci grupta yer alıyor ve erişilebilir, ucuz malzemeler kullandığı için rakiplerinden daha hızlı büyüyebileceğini savunuyor. Şirket bugün, Bill Gates tarafından kurulan iklim odaklı şirket Breakthrough Energy Ventures ve dünyanın en büyük inşaat şirketlerinden biri olan Lennar’ın yatırım kolu LENX liderliğindeki A Serisi finansman turunda 46 milyon dolar topladığını duyurdu.

Girişim süreci betondaki kireç taşı bazlı “tutkal” olan Portland çimentosunu hâlihazırda tüm ülkede faaliyette olan agrega madenlerinden çıkarılan silisli kayalarla kısmen değiştiriyor. Terra CO₂ yetkilisi Bill Yearsley, “Girişimi kurmadan önce inşaat malzemeleri endüstrisinde yer alan  ve yer kabuğunda en çok bulunan silisli kaya türleri çalışıyoruz.” diyor.

Yaklaşık yedi yıl önce Yearsley, üniversite araştırmalarından çıkan bir çimento alternatifi üzerinde çalışan bir malzeme bilimcisi olan DJ Lake ile ortaklık kurdu. Lake, “Kısa süre sonra bunun CO₂ emisyonlarını büyük ölçüde azaltma potansiyeline sahip olduğunu gördük.” diyor. Teknik, kayaçları öğüttükten sonra, onları küçük cam kürelerden oluşan bir toz oluşturacak şekilde ısıtmayı içerir. Sektörde bir tür “tamamlayıcı çimentovari malzeme” veya SCM olarak bilinen malzeme, kısmen çimentonun yerini almaya yardımcı olabilir.

Kömür üretiminden kaynaklanan ve betonda kısmen çimentonun yerini almak için kullanılan bir atık ürün olan uçucu kül ile aynı rolü oynar, ancak kömür santralleri kapandıkça, daha az uçucu kül oluşuyor ve tabii ki yanan kömür, iklim hedefleriyle uyumlu değil. Terra’nın malzemesi temiz enerji ile yapılırsa sıfır emisyona sahip olabilir. Yearsley, “Bugün teknik olarak karbon nötr üretilmiş bir SCM üretebiliyoruz, ancak ekonomik kısıtlılığımız bulunuyor.” diyor. Şirket şu anda yenilenebilir hidrojen veya elektrik kullanamıyor ve maliyetler konusunda rekabet edemiyor, ancak önümüzdeki beş yıl içinde emisyonları ortadan kaldırmayı umuyor.

Hızla ölçeklendirmek için düşük bir maliyetin gerekli olduğunu söylüyor. “Tüm ürünlerimiz, yerel şirketlerle maliyet açısından rekabet ediyor. Bu durum karbon kredileri gibi her türlü yeşil veya devlet teşvikinden önce geliyor. Bunların hiçbirini modellemiyoruz. Elbette herkesin yaptığı gibi başvuruyoruz, ancak bu olmadan maliyet bakımından rekabet içerisindeyiz.” diyor. Ürün aynı zamanda beton endüstrisindeki mevcut altyapı içinde de kullanılabilir, bu nedenle beton santrallerinin herhangi bir değişiklik yapmasına gerek kalmaz, sadece yeni malzemeyle değiştirir. Ürün, alternatifleri kadar veya onlardan daha iyi performans gösterdiğini göstermek için üçüncü taraf testlerinden geçmiştir.

Beton şirketlerinin Terra’nın ihtiyaç duyduğu kayaları üreten taş ocakları da  olduğundan, girişim aynı zamanda müşteri olacak beton şirketlerinin geçiş yapma teşvikini artıracaktır. Yearsley, “Çoğu durumda, taş ocaklarından  çıkan en düşük değerli, en ucuz malzemeyi bile kullanabiliriz. Sonra biz bu (ürünü) üretiyoruz ve satabiliyoruz ve müşteriler debunu kendi hazır beton tesislerinde kullanabiliyorlar.” diyor.

Terra bugün iki küçük pilot tesis işletiyor ve ilk ticari tesisi, Denver’daki metro bölgesinde kullanılan ek çimentovari malzemenin yaklaşık yarısını tedarik edebilecek kapasitededir. Daha sonra  diğer şehirlerde bulunan tesislerde temel atılacak. İlk ürün, betondaki çimentonun %10-30’unu değiştirmek için kullanılacaktır. ABD’deki beton endüstrisinin yarısı, karışımlarındaki çimentonun %20’sini değiştirerek geçiş yaparsa, şirket bunun her yıl yaklaşık altı milyon ton emisyon tasarrufu sağlayabileceğini tahmin ediyor. Bunu çimentonun %50’sinin yerini alacak başka bir ürün takip edecek.

Şirket ayrıca, Portland çimentosunu tamamen betonu birbirine bağlayabilen diğer düşük maliyetli malzemelerle değiştirmek gibi daha büyük bir zorluk üzerinde çalışıyor. Yearsley, bu yeni malzemelerin ticarileştirilmesinin birkaç yıl sonra olacağını söylüyor. “Ortaya çıkan betonun tıpkı geleneksel beton gibi görünmesini, davranmasını ve performans göstermesini istiyoruz. Amaç, çimento bileşenini değiştirmek, çevresel etkiyi azaltmak ve bugün beton için kullanılan aynı karıştırma ekipmanlarını, kamyonları ve altyapıyı kullanmaya devam etmektir.” diyor.

Kaynak: https://www.fastcompany.com/90768157/this-startup-just-raised-millions-to-make-cement-more-climate-friendly