Silindirle Sıkıştırılmış Beton

Altyapı bir zorunluluk ve fırsattır. Bir zorunluluktur çünkü onsuz yaşayamayız ve her zaman iyileştirme için yer olduğu için bir fırsattır. Altyapının birçok biçimi arasında, asfalt yüzeyler – yollar, köprüler, otoparklar, endüstriyel alanlar düşük bakım gerektiren uzun ömürlülüğün altyapı yatırımcısı için neredeyse her zaman en önemli öncelik olduğunu düşünene kadar fırsat aramak için en az olası yer olabilir. Dayanıklılık, bakım kolaylığı ve bitmiş ürünün tekdüzeliği söz konusu olduğunda, betonu yenmek zordur. Yine de inovasyon konusundaki ısrar devam ediyor.

Amerikan Ulusal Hazır Beton Birliğinde (NRMCA) Kıdemli Direktör Greg Halsted, “Dünyadaki yüzeylerin çoğu asfalt, ardından geleneksel beton geliyor.” diye başlıyor. Halsted, 2023’te NRMCA’ya katılmadan önce Georgia Ulaştırma Bakanlığı, Portland Çimento Birliği (PCA) ve Beton Takviye Çelik Enstitüsünü (CRSI) içeren 39 yıllık kariyerinde ağır sivil altyapı deneyimine sahiptir. 1930’da kurulan NRMCA, liderlik, savunuculuk, iş gücü geliştirme ve beton teknolojisi ilerlemeleri yoluyla hazır beton endüstrisinin genişlemesini ve iyileştirilmesini destekler. Halsted, “Bir kaplama mühendisi olarak, belirli durumsal ihtiyaçları ele alırken aynı zamanda çok dayanıklı ve sürdürülebilir olan kaplama çözümleri bulma fikrini seviyorum. Silindirle sıkıştırılmış beton (RCC) artık yaygın olarak kabul görüyor ve yol döşemesi dünyasında asfalt üzerinde zemin kazanıyor.” diyor.

RCC, çimento, su ve agrega gibi geleneksel betonla aynı temel bileşenlerden oluşur ancak bu bir bulamaçtan çok nemli toprağa benzeyen daha kuru bir karışımdır. RCC ayrıca uçucu kül ve cüruf gibi ek çimentolu malzemeler (SCM’ler) ve malzemenin taze ve sertleştirilmiş özelliklerini artıran kimyasal katkı maddeleri de içerebilir.

Halsted, “RCC sıfır çökmeli, bazıları negatif çökmeli olduğunu bile söylüyor, asfalt döşemeye benzer titreşimli silindirlerle sıkıştırılarak sağlamlaştırılan bir betondur. Yüksek üretim oranları, kalıp ve donatı çeliğinin olmaması nedeniyle hızlı bir şekilde yerleştirilir. Çok daha az iş gücü ve döşenmesi için daha az ekipman ve malzeme türü gerektirir. RCC’nin dayanıklılığı temelde geleneksel betonla aynıdır. Bu nedenle, minimum bakımla 40 ila 60 yıl dayanabilir.” diyor.

RCC, Kanada kereste endüstrisinin devasa yüklere ve özel ekipmanlara dayanacak ultra güçlü kaplama gerektiren çevre dostu, kara tabanlı kütük ayırma yöntemlerini kullanmaya başladığı 1970’lerde ticari olarak tanıtıldı. Bir anlamda, RCC de betonun dayanıklılığı ile asfaltın uygulama kolaylığı bir aradadır ancak Halsted’in de belirttiği gibi, yerleştirme hassas deneyim, özel ekipman ve ayrıntılara büyük dikkat gerektirir.

Halsted, “İnsanlar genellikle RCC’nin yerleştirilmesinin zor olup olmadığını soruyor. Dürüst cevabım Ne yaptığını bilen insanlar için değil.” diyor. RCC döşeme, asfalt döşemede kullanılanlara benzer ekipman ve tekniklerin yerleştirilmesini içerir ve bu da RCC’yi birçok pazarda ilk maliyet bazında oldukça rekabetçi hâle getirir. Dayanıklılığı ve asgari bakım gereksinimleri hesaba katıldığında, RCC hizmet ömrü boyunca daha düşük maliyetli bir döşeme malzemesidir. Dünyanın büyük bir kısmı asfaltla döşenmiş olsa da, çeşitli uzmanlıklara sahip birçok müteahhide fırsatlar sunarken, dünyanın çok azı RCC ile döşenmiştir. En iyi uygulamalar, hem beton hem de asfalt döşemede RCC’ye özgü ekipman ve uzmanlık gerektirir.

Halsted, 2014 yılında kurulan gönüllü liderliğindeki bir endüstri ticaret birliği olan RCC Yol Kaplama Konseyi Başkanı Corey Zollinger ile birlikte yürütüyor. Eğitimli bir inşaat mühendisi olan Zollinger ve Konsey, iş gücü uzmanlığını artırarak RCC’nin pazar payını artırmaya odaklanıyor.

Zollinger, “RCC kullanma kararındaki en kritik unsur, bu malzemenin gerektirdiği ekipmana, deneyime ve bilgili personele sahip bir yüklenici kullanmaktır. RCC ile ilgili en büyük zorluk öğrenme eğrisidir. Stajyer Yüklenici programımız, beş RCC projesi veya daha azı olan veya tüm ekipman veya personeli şirket bünyesinde bulundurmayan işletmelere açıktır.” diyor. Konsey üyeleri arasında yükleniciler, mühendisler, ekipman ve malzeme tedarikçileri yer alıyor. Üyelik kademeleri arasında Yükleniciler, Stajyer Yükleniciler, Ortaklar ve paydaşlar yer alıyor.

Zollinger, portföylerine RCC eklemeyi düşünen tüm döşeme veya beton yüklenicilerine Konseye katılmalarını ve RCC’yi işler hâle getirmek için gereken eğitim, deneyim ve kaynak ağından yararlanmalarını öneriyor.

Sektörde toprak laboratuvarı teknisyeni olarak deneyim kazanmış bir beton döşeme profesörünün oğlu olan Zollinger, “İş başında öğrenme yok. Eğer bu konuda yeniyseniz, bir yatırım yapmanız gerekecek. Bu sadece parayla ilgili değil, beyniniz ve kalbinizi de bu işe vermelisiniz. RCC affedici bir malzeme değildir. Çökmeyen bir beton olduğu için yukarıdan aşağıya hareket etmez. Üretimde karışım tasarımına dikkat etmelisiniz ve yerleştirme yüksek yoğunluklu sıkıştırma döşeme makineleri ve titreşimli silindirler gerektirir. RCC, asfalt gibi görünen doğal bir yüzey elde edilene kadar sıkıştırılır. İstenirse mala ile veya süpürge uygulaması yapılabilir. Daha sonra betonun uygun bir oranda dayanım kazanırken su içeriğini korumasını sağlayan bir kürleme malzemesi püskürtülür.” diyor.

Operasyonel olarak, RCC’nin geleneksel betona göre avantajı yerleştirme hızıdır. Denklemin bir parçası olarak kalıp ve donatı çeliği olmadan, döşeme makinelerinin betonu yaymak için takip etmesi gereken bir ipten biraz daha fazlasına ihtiyacı vardır. RCC’nin yoğunluğu nedeniyle, yükleniciler yerleştirildikten kısa bir süre sonra hafif trafiğin geçmesine izin verebilir, bu da çevredeki ev sahiplerinin inşaat sırasında araç yollarına erişebileceği anlamına gelir.

Zollinger, RCC’nin kentsel alanlarda belediye yolu olarak cazibesini artıran bir faydadan bahsederek, “RCC üç günde 17 MPa veya daha fazlasına ulaşabilir ve yerleştirildikten kısa bir süre sonra trafiğe açılabilir. Sabah 10.30’da büyük bir kavşağın betonlandığını ve saat 5.00’te trafiğe açıldığı durumlar gördük” diyor.

Bir ticaret birliği olarak, RCC Yol Kaplama Konseyi, sektörün ihtiyaç duyduğu liderliği, kaynakları ve yönü sağlamaya çalışmaktadır. Bu nedenle, Zollinger ve meslektaşları, çok çeşitli sektör ortalamalarından üye verilerine dayalı bir birleşik Çevresel Ürün Beyanı (EPD) geliştiriyorlar.

Zollinger, “Yol kaplamaları arasında, çok daha düşük çimento içeriği nedeniyle, RCC geleneksel betondan veya asfalttan daha az karbon ayak izine sahip. Sürdürülebilir yapı malzemeleri kullanmak, yapı sahipleri için önemlidir. EPD, RCC’nin geleneksel beton veya asfalta göre sürdürülebilir avantajlarını gösterecektir.” diyor.

Halsted, işlevsel ihtiyaçlar ve belirli koşullar için doğru kaplamanın seçilmesinin önemini vurguluyor ve katılıyor. “Bu noktada, kaplama içeren projeler geliştiren sahipler, asfalt ve geleneksel betonla birlikte bir seçenek olarak RCC kaldırımını düşünmelidir. Örneğin, 35 cm asfalt gerektiren bir endüstriyel döşeme yalnızca 20 cm RCC gerektirebilir. Bu büyük bir farktır. Kaplamanın uzun ömürlülüğünü düşündüğünüzde, RCC maliyet/fayda analizinde çok daha üstündür.” diyor.

Karşı çıkanlara gelince, bazı ilk maliyetlerin ve oldukça deneyimli RCC yüklenicilerine duyulan ihtiyacın ötesinde, bu noktaya kadar RCC kaplamaya karşı en büyük eleştiri yüzey pürüzsüzlüğü olmuştur.

Amerikan Beton Enstitüsünün (ACI) Silindirle Sıkıştırılmış Beton Kaplamalar Kılavuzunu güncellemek üzere 327. Komitesinin Başkanı Halsted,”On beş yıl önce, RCC geleneksel betonla aynı pürüzsüzlük seviyesinde döşenmiyordu.” diye devam ediyor .Yapı Sahiplerine, müteahhitlere, malzeme tedarikçilerine ve diğerlerine RCC hakkında kapsamlı bir giriş sağlamak amacıyla Komite, Rehberin orijinal 2015 sürümünden bu yana RCC bilimindeki temel değişiklikleri belgelemek için çalışmaktadır . “Uzun bir süredir RCC, yoğun trafiği ve ağır yükleri destekleyen yüzeyleri döşemek için kullanılıyor. Agrega karışımları, sıkıştırma ekipmanları ve katkı maddelerindeki yeniliklerle RCC, Ulaştırma Bakanlığı projeleri, düzenli otoparklar, belediye yolları ve hatta golf sahası arabası yolu gibi küçük uygulamalar için kullanılıyor. Herhangi bir kaliteli yapı malzemesi gibi RCC de zamanla daha iyi hâle geldi.” diyor.

RCC kaplamadaki temel evrimler

Bir zamanlar neredeyse yalnızca düşük hızlı, yoğun trafikli ve ağır yük alanlarında kullanılan günümüzün RCC kaplamaları, otoyollar, sokaklar, yollar, otoparklar, havaalanları ve hatta sadece birkaç metre genişliğindeki küçük ölçekli yerleşimler için oldukça uygundur.

RCC kaplamaları artık, iç kısıtlamayı önlemek ve performansı artırmak için geleneksel beton kaplamalarla aynı şekilde birleştiriliyor. Ekipman üreticileri artık asfalt yerine RCC döşemek için özel olarak tasarlanmış ekipmanlar üretiyor. Yüzey katkı maddeleri ve malalama artık geleneksel betona benzer bir RCC yüzeyi üretiyor. RCC tasarım metodolojisi artık performans ve dayanıklılık için en iyi döşeme kalınlığını belirleyebiliyor. Belirli mukavemet ve yüzey dokuları sağlayan RCC karışımları üretmek için artık çeşitli agrega derecelendirme aralıkları mevcut. RCC döşemeleri artık yaygın olarak katkılı çimentolar içeriyor. RCC, düşük karbon ayak izi, uzun kullanım ömrü, minimum bakım, Ek Çimentolu Malzemelerin yüksek kullanımı ve geri dönüştürülebilir olmasıyla tanınıyor. RCC döşemeleri artık uzun vadeli performansı artıran su azaltıcılar, geciktiriciler ve hızlandırıcılar gibi kimyasal katkı maddelerinden faydalanıyor.

Mühendisler artık RCC’yi neredeyse her yerde geleneksel beton ve asfalt döşemelere güvenilir ve kullanışlı bir üçüncü seçenek olarak görüyor.

Kaynak: www.forconstructionpros.com/concrete/equipment-products/article/22910850/roller-compacted-concrete-and-the-concrete-contractor