Geçirimli Beton

1. Geçirimli Beton Nedir?

Geçirimli beton, geleneksel betondan farklı olarak birbirine bağlı boşluklar içeren bir betondur. Betonda sadece iri agrega, özellikle de kırmataş daha fazla kullanılmakta, ince agrega kullanılmamaktadır . Böylece geleneksel betona göre daha çok hava ve su geçirimliliği sağlanmaktadır. Geçirimli beton, “geçirimli kumsuz beton” veya “poroz beton” olarak da adlandırılmaktadır.

2. Geçirimli Beton Kullanımının Faydaları

Geçirimli beton kaplamaların kullanılmasının çok sayıda çevresel ve ekonomik faydaları vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

Yer Altı Suyunun Yenilenmesi

Geçirimli  betonun  çevresel  faydalarından  ilki  ve en önemlisi yağmur-taşkın suyu ve yüzey akış suyunun yer altına sızmasına olanak vermesidir. Yağmur sularının yer altına sızması ile yer altı suyunun yenilenebilmesine büyük fayda sağlanmaktadır. Şehirleşmenin her geçen gün artması ve azalan yağış oranları ile birlikte özellikle şehirlerde yer altı su sistemine her yıl daha fazla zarar verilmektedir. Geçirimli beton, açık toprak sahalarla  aynı  oranda  hatta  bazen  daha hızlı bir şekilde suyun toprağa geçmesine yardımcı olmaktadır . Bunun nedeni, betondan geçmekte olan suyun, açık havaya maruz kalmadan daha az buharlaşması ve daha fazla suyun toprağa geçebilmesidir.

Yüzey  Kirleticilerinin Kontrolü

Yüzey kirleticilerinin, yer altı veya üstü su kaynaklarımıza sızmasına en çok yağmur suyu akışı sebep olmaktadır. şöyle ki; yollar ve otoparklar  gibi sahaların yüzeyinde  biriken  toz vb. çökelen kirleticiler ile birlikte araçlardan dökülen yağlar-ağır metaller ve asfalt kaplamalardaki bitüm-dolgu sızıntılarının çoğu yağmur suyu ile birlikte taşınır. Bu kirli akış genellikle arıtım yapılabilecek bir yere değil, yer altı veya üstü su kaynaklarımıza yönlenir . Bu nedenle bu su kaynaklarındaki organik hayat etkilenmektedir ve bu suların içilebilir hale getirilebilmesi için daha zorlu bir arıtma süreci uygulanmaktadır.

Geçirimli beton kaplama, yüzey kirleticilerine bir filtre görevi görür, suyun temiz bir şekilde yer altı suyuna karışmasına izin verir. Geçirimli betonun içinde kalan yağlar gibi organik kirleticiler alt zeminin hemen üzerinde birikir ve toprağa sızmadan bu bölgede biyolojik olarak birçok bakteri ve mantar tarafından parçalanır, atmosfere salınan daha basit kimyasal bileşenlere dönüştürülür. Araştırmalar, geçirimli kaplamalara giren yağların yüzde 99’undan fazlasının biyolojik olarak parçalandığını göstermektedir.

Diğer Yağmur Suyu Yönetim Sistemlerine Göre Maliyet Düşüklüğü

Geçirimli beton kaplamalar, diğer yağmur suyu yönetim sistemlerine göre karmaşık drenajlar, bordürler, pompalar, oluklar ve tutma havzaları gibi ihtiyaçları ortadan kaldırması nedeniyle daha düşük işçilik-yapım ve işletme maliyetine sahiptir.

Geçirimli beton kaplamalar, geçirimli asfalt gibi alternatifierden de daha düşük yaşam döngüsü maliyetine sahiptir. Geçirimli beton, üstün dayanıklılık özellikleri sayesinde, doğru bir işçilik ve tasarımla 30-40 yıllık bir ömre ulaşabilmektedir ve bu süre içerisinde asfalta göre çok daha az bakım gerektirir. Hatta sonunda da geri dönüştürülebilir .

Ayrıca dünyada artan şekilde kamu idarelerinin su geçirmeyen alanlar için yağmur suyu etki ücreti gibi önleyici tedbirler uygulamaya başladığı görülmektedir. Mevzuatlar ile yağmur suyunun drene edilip toplanarak tekrar kullanılması veya yer altı suyuna iletilmesi teşvik edilmektedir. Geçirimli beton, kanalizasyon sistemlerine olan talepleri aza indirecek bir uygulama olarak mevzuatça öngörülen bu vergilendirme-teşvik sistemine olumlu katkı sağlamaktadır.

Erozyon Kontrolü

Yağmur suyu, su geçirmeyen yüzeylerden kontrollü olmadan geçerse, erozyona neden olabilir. Tek bir fırtına veya selde bile bu erozyon yüzünden çok ciddi mal hasarı oluşabilir. Erozyondan dolayı oluşan bu killi-siltli akış, su yapılarına ve su yollarına aşındırma etkisi ile zarar verebilir. Geçirimli beton bu aşınma etkisini ortadan kaldırır.

Kentsel lsı Adası Etkisi

Geçirimli beton, açık renkli olduğu için gelen güneş ışığını yansıtır ve tanecikli yapısı ile ısıyı veya suyu geçirerek şehirlerde ısı adası etkisini (şehir içi ve dışı bölgeler arasındaki ısısal gradyan farklılıklarını) azaltır. Daha serin bir yüzey oluşturarak ve bitişik binaların soğutma maliyetlerinin yaz mevsiminde ciddi oranda azaltılmasına yardımcı olur. lsı adası etkisi, otoparklara dikilen ağaçların eklenmesiyle daha da azaltılabilir.

Kar Erimesini Hızlandırma

Geçirimli betonun altında dolaşan hava, kaplamaların üzerinde kalan karların ve buzların erimesini hızlandırır ve eriyen suyun derhal toprağa karışmasını sağlar. Ayrıca üzerinde su birikmediği için buzlanma riski de çok azalır.

Sulama Sistemi Olarak Kullanılabilme

Geçirimli beton ile istenirse su depolanabilir ve sulama sistemleri için önemli  bir  tamamlayıcı  olabilmektedir.  Bu  sayede  sulama için içme suyu kullanımını azaltmayı sağlayabilir . Ayrıca pahalı sulama sistemlerinin küçültülmesine ya da ortadan kaldırılmasına neden olabilir.

Daha Fazla Ağaçlı Alana İmkôn Vermesi

Geçirimli betondan hava ve su geçebildiği için ağaç kökleri beslenebilmektedir. Suyu geçirmeyen geleneksel kaplamalarda bu mümkün olamamaktadır. Bu özelliği sayesinde geçirimli beton, peyzaj mimarisi ve  kentsel tasarımda da önemli kullanım alanları bulabilmektedir .

Eğimsiz Yüzey Sağlayabilme

Geçirimli beton kaplamaların yapımında, geleneksel kaplamalar gibi yağmur suyunun akması için dever-eğim verme gereği yoktur, yüzey dümdüz yapılabilir. Bu sayede özellikle spor sahaları gibi küçük de olsa eğimin kabul edilmeyeceği alanlarda kullanılması önem kazanmaktadır.

Azaltılmış Gece Aydınlatması

Geçirimli betonun açık rengi sayesinde yansıtıcılığı, o alan için gerekli olan ışık miktarının daha az kullanılmasını sağlayabilmektedir. Bu sayede aydınlatma maliyetlerini azaltır.

Yeşil Bina Sertifikasyon Sistemlerince Tanınması

Geçirimli beton kaplamalar, LEED, BREEAM veya DGNB gibi dünya çapında tanınmış ve Türkiye’de de artık çok önem verilmeye başlanan yeşil bina sertifikasyon  sistemlerince  tanınan ve puan kazandıran bir uygulamadır .

Yerel Malzemelerin Kullanımı

Geçirimli beton kaplamaların karışım tasarımı bölgesel malzemelerin kullanılabileceği şekilde adapte edilebilir. Ayrıca üretilen beton yakın bir hazır beton tesisinde üretileceği için taşıma maliyetleri ve çevresel etkileri düşüktür. O yöre harici hiçbir ürün kullanılmadan yapılabilen yegane yağmur suyu tahliye yöntemidir .

3. Geçirimli Betonun Kullanım Alanları

Geçirimli beton genel olarak aşağıdaki yerlerde kullanılabilir:

• Kaldırımlar ve yollar

• Otoparklar

• Düşük su geçitleri

• Yağmur bahçeleri

• Şev stabilizasyonu

• Seralar

• Su eğlence merkezleri ve hayvanat bahçeleri

• Hidrolik yapılar

• Kaldırım kenarına drenaj

• Mahmuzlar ve kıyı duvarı

• Gürültü bariyerleri

• Duvarlar (yük taşıma dahil)

• Spor tesisleri alt yapısı

• Peyzaj düzenlemeleri ve diğer dekoratif amaçlı kullanımlar.

Geçirimli beton düşük basınç dayanımına sahip olduğu için şu an için ağır vasıtaların geçtiği alanlara uygun değildir.